“Sanırım, yazarımız şunu öne sürüyor : Keops Piramidi’nin yüksekliği, yan yüzeylerinin toplam alanının kare köküne eşittir. Ölçüler metre olraka değil, Mısır ve İbran arışına en yakın ölçü birimi olan ‘ayak’ olarak alınmalıdır. Çünkü metre modern çağda icat edilmiş soyut bir ölçüdür. Bir Mısır arışı 1,728 ayak eder. Kesin yüksekliği bilmiyorsak, pirimidion’dan, büyük piramidin üstüne konmuş, onun uç noktasını oluşturan küçük piramitten yararlanabiliriz. Güneşte pırıl pırıl parlayan altın ya da başka bir madenden yapılmıştı bu küçük piramit. Şimdi küçük piramidin yüksekliğini, tüm piramidin yüksekliği ile çarpar, elde ettiğimiz toplamı da onun beşinci kuvveti ile çarparsak, yeryüzünün çevresini buluruz. Dahası, tabanın çevresini yirmi dördün üçüncü kuvveti ile çarpıp ikiye bölersek, yerkürenin yarıçapını elde ederiz. Sonra piramidin tabanının alanını 96’yla, onu da on’un sekizinci kuvvetiyle çarparsak yüz doksan altı milyon sekiz yüz on bin mil kare eder ki, bu da yeryüzünün alanına eşittir. Doğru mu?”
(Umberto Eco’nun Foucault Sarkacı romanından)
Tevrat’ta anlatılan, Yahudilerin Eski Mısır’da köle olduğu tarihin en büyük yalanlarından biridir. Paranormal manyakların, piramitlerin uzaylılar tarafından inşa edildiği saçmalığına, inanmayan pozitivistler, firavun mezarlarının binlerce yahudi köle tarafından yapıldığını düşünmüşlerdir. 1990’a kadar. O yıl Giza ‘da gezen bir turistin bindiği atın ayağı bir çukura girmiş ve bu çukurun bir mahzene açıldığı görülmüştür. Burası piramit inşasında çalışan bir ustabaşının mezarıdır. Gerisi çorap söküğü gibi gelir. 250’den fazla mezar ve işçilerin köyü bulunur. Kazılar sırasında Mısır Tarihi Eserler Kurumu Başkanı Zahi Hawass şu açıklamayı yapar : “ Ülkenin kuzey ve güneyinden gelen bu zanaatkarlar fakir Mısırlı ailelerden gelen işçilerden oluşuyordu. Maaş alıyorlar ve yaptıkları iş için büyük saygı görüyorlardı.”
Evet piramitleri köleler değil ücretli proleterler inşa etmişti ve ortalama yevmiyeleri 10 somun ekmek ve 2 testi biraydı. Maaşları o zamanlar para olmadığı için et, ekmek ve bira ile ödenen işçiler…
İşte “antik proleterya”nın yarattığı o muazzam anıtlar
BULUNDUKLARI BÖLGELERE GÖRE PİRAMİTLER :
Firavun adlarının yanında verilen tarihler saltanat yıllarını göstermektedir.
Abu Rawash
Djedefra Piramidi : M.Ö. 2566-2558 yılları arasında hüküm sürmüş 4. Hanedanlık’tan Djedefra’ya aittir. Djedefra, Khufu’ nun oğluydu. Bu anıt, Mısır’ın en kuzeyindeki piramittir. Djedafra piramidini diğer hanedanlık üyelerinin aksine Abu Rawash’da yaptırmıştı.
Djedefra Piramidinin güneybatısındaki Kült Piramidi
Djedefra Piramidinin güneydoğusundaki Kült Piramidi
Lepsius Pyramid” No.1 : Lepsius, 1842’de Aşağı Mısır’ı ziyaret ettiğinde Abu Rawash’tan başlayarak kuzeyden güneye tespit ettiği 67 piramidi numaralandırmıştı.
Giza
Cheops Piramidi : 4.Hanedanlık’tan Khufu’ ya (Greekçe: Cheops) (M.Ö. 2589–2566) ait olan yapı Giza Büyük Piramidi olarak da anılır. Herodot’un anlatımıyla 100.000 insanın 30 yıllık çalışmasıyla tamamlanan anıt Dünyanın Yedi Harikası’ndan ayakta kalan tek yapıdır. İnşasında ortalama ağırlığı 2.5 ton olan ikimilyon-üçyüzbin taş kullanılmıştır. Yüksekliği 140 metre ve Eğimi 51° dir. Bu piramidin yanında ayrıca “Kraliçelerin Piramitleri” olarak anılan üç küçük ve yeni keşfedilen bir küçük piramit daha bulunmaktadır :
Khufu’nun Kült Piramidi G1d : Günümüzün en kült arkeologlarından Mısırlı Zahi Hawass tarafından 1991’de keşfedilmiştir.
Kraliçe Hetepheres I Piramidi-G1a
Kraliçe Meritites Piramidi-G1b
Kraliçe Henutsen Piramidi-G1c
Chephren Piramidi : 4. Hanedanlık’tan Khufu’nun oğlu Khafra (Greekçe : Chephren) (M.Ö. 2558-2532) tarafından yaptırılmıştır. Eğimi 53° dir.
Chepren’in Kült Piramidi : Chepren piramidinin güney yanındaki bu piramit tamamen yok olmuştur.
Mycerinus Piramidi : 4. Hanedanlık’tan Khafra’nın oğlu Menkaura (Greekçe: Mycerinus) (M.Ö. 2532-2503) tarafından yaptırılmıştır. Orjinal yüksekliği 66 metre olmasına rağmen günümüzde 62 metresi ayaktadır. Eğimi 51° dir. Yapının bir yüzeyi firavunun ani ölümü nedeniyle tam olarak bitirilememiştir. Aynı şekilde bu piramidin yanında da “Kraliçelerin Piramitleri” (G3a,G3b,G3c) olarak anılan üç küçük piramit bulunmaktadır.
G3a’daki kraliçenin adı Khamerernebti II ‘dir. Diğerleri bilinmemektedir.
Kraliçe Khentkaues I Piramidi : Userkaf’ın karısı ve Sahure’nin annesidir.
Zawyet el-Aryan
Zawyet el-Aryan, Giza ile Abu Sir arasında bir kasabadır. Bu lokasyonda bitirilememiş iki Eski Krallık piramidi bulunmaktadır:
Sanakhte Piramidi : 3. Hanedanlık firavunu Sanakhte’ ye -Nebka diye de çağrılır- (M.Ö. 2686-2668) aittir. Stadelmann ise bu yapıyı 4.Hanedanlığa tarihlemiş ve Baka’nın (bA-kA-ra(u) ) Piramidi olarak adlandırmıştır.
Khaba Piramidi : 3. Hanedanlık’tan Khaba’ya (M.Ö. 2643-2613) ait olan yapı “Layer Pyramid” olarak da anılır. Tamamlandığında 45 metre olan yapının bugün 20 metresi ayaktadır. Basamaklı piramit tarzında yapılmıştı.
Abu Sir
5. Hanedanlık zamanında kraliyet nekropolü olarak kullanılan bu bölgede basamak piramit formunda inşa edilen üç ana yapı şunlardır :
Sahure Piramidi : Firavun Sahure’ ye (M.Ö. 2490–2477) ait olan piramidin antik adı “The Rising of the Ba , Spirit of Sahure”-“Sahure’nin ruh pırıltısı” dır. Abusir’de yapılan ilk piramittir.
Sahure’nin Kült Piramidi
Neferirkare Kakai Piramidi : Bu bölgenin en yüksek piramididir ve Neferirkare Kakai (M.Ö. 2477–2467) tarafından yaptırılmıştır. Antik adı, “The Ba of Neferirkare” dir. Yüksekliği 72 metredir. Başta bir ölüm tapınağı gibi düşünülmüş sonra bir basamak piramide dönüştürülmüş fakat tamamlanamamıştır.
Nyuserre Piramidi : Firavun Nyuserre Ini’ye (M.Ö. 2453-2422) aittir. 51,68 metre yüksekliğindedir. Yanında bir veya iki Kraliçe Piramidi bulunmaktadır.
Nyuserre’nin Kült Piramidi
Bölgede bulunan daha küçük yapılar ise :
Neferefre Piramidi : Neferefre’ ye (M.Ö. 2460-2453) ait olan yapı bitirilememiştir. Firavun ölünce kare formlu mastabaya çevrilmiştir. Antik adı, “Divine is Neferefre’s Power” idi.
Kraliçe Khentkaues II Piramidi : Neferirkare’nin eşi ve Neferefre ile Nyuserre’ nin anneleri.
Khentkaues II nin Kült Piramidi
Shepseskaf Piramidi : 4. Hanedanlık’tan Shepseskaf’ın (M.Ö. 2503-2498) bitirilememiş mezarıdır.
Lepsius-24
Lepsius-25
Lepsius Piramidi No.24 ve 25: Lepsius, 1842’de Aşağı Mısır’ı ziyaret ettiğinde Abu Rawash’tan başlayarak kuzeyden güneye tespit ettiği 67 piramidi numaralandırmıştı. Abu Sir’deki bu iki piramit, adı bilinmeyen kraliçelere aittir.
Kuzey Saqqara
Djoser Piramidi : Eski Krallık’ın 3. Hanedanı’ndan Djoser (M.Ö. 2668–2649) tarafından mimar İmhotep’e yaptırılmıştır. Bilinen en eski piramittir. İmhotep, toprak altındaki mezarların üstüne yapılan ve “ mastaba “ olarak adlandırılan düz çatılı dikdörtgen oda formunu mimari bir devrimle değiştirmişti. İlk defa kireçtaşı kullanarak 6 mastabayı, aşağıdan yukarı küçülecek şekilde üst üste koymuş ve Basamaklı Piramit olarak da adlandırılan 62 metre yüksekliğindeki bu anıtı yaratmıştı.
Sekhemkhet Piramidi : 3.Hanedanlık döneminden Sekhemkhet’e (M.Ö. 2649-2643) aittir. Tamamlanamamıştır. Diğer bir adı Buried-Gömülü Piramittir. Unas Piramidi kazılırken keşfedilmiştir.
Userkaf Piramidi : 5.Hanedanlık’tan Userkaf (M.Ö. 2498–2491) yaptırmıştır. Yüksekliği 49 metredir. Yanında ayrıca bir Kült Piramidi vardır.
Unas Piramidi : 5.Hanedanlığın son firavunu Unas’a (M.Ö. 2375-2345) ait olan mezar 43 metredir. Buradaki kazılarda M.Ö. 3200 lere ait tarihin bilinen en eski yazıları bulunmuştur. Yanında ufak bir Kült Piramidi vardır.
Teti Piramidi : 6.Hanedanlığın ilk firavunu Teti’ye (M.Ö. 2345-2333) ait olan anıtın antik adı, “Teti’s places are enduring” dir. Teti’nin piramit kompleksinde ayrıca bir Kült Piramidi ve iki adet kraliçe piramidi vardır :
Kraliçe Khoult Piramidi ve Kraliçe Ipout Piramidi
Kraliçe Sesheshet Piramidi : Firavun Teti’nin annesi Kraliçe Sesheshet’e aittir. Keşfedilmiş en son piramittir. (2008)
Kraliçe Nepherhetepes Piramidi
Menkauhor Piramidi : 5. Hanedanlık’tan Menkauhor Kaiu’ ya (M.Ö. 2422-2414) aittir. Mark Lehner ise bu piramidin 1.Ara Dönem 10.Hanedanlık Aşağı Mısır krallarından Merykare’ye ait olduğunu ileri sürer.
Neferkara Nebi Piramidi : 7.Hanedanlık dönemine aittir.
Güney Saqqara
Shepseskaf Mastabası : 4.Hanedanlık’tan Shepseskaf’a (M.Ö. 2503-2498) ait anıt mezar (Mastabat el-Fara’un) bir piramit olmasa da dev bir mastabadır ve bu özelliğiyle listemize alınmıştır. 18 metre yüksekliğinde 99,6×74,4 metre taban ebatlarındadır.
Pèpi I Piramidi : Eski Krallık 6. Hanedanlık üyesi Meryre Pèpi I (M.Ö. 2332–2283) in piramit kompleksinde ayrıca bir Kült Piramidi ve Kraliçe Piramitleri vardır :
Kraliçe Nebwenet Piramidi ve O’nun Kült Piramidi
Kraliçe Meritit Piramidi
Kraliçe Ânkhèsènpèpi II ve Kraliçe Ânkhèsènpèpi III Piramitleri
Prens Hernetjerikhet Piramidi
Güneybatı Piramidi
Djedkare Isesi Piramidi : 5.Hanedanlık’tan Djedkare Isesi’ye (M.Ö. 2414-2375) ait komplekste, bir adet Kült Piramidi ve adı bilinmeyen bir Kraliçe Piramidi vardır. Ayrıca Kraliçe Piramidinin güney köşesinde de ufak bir Kült Piramidi bulunur.
Merenre Piramidi : 6.Hanedanlık’tan Merenre Nemtyemsaf I (M.Ö. 2283-2278) tarafından yaptırılan anıtın antik adı, “The perfection of Merenre appears” dır. İçinde bulunan mumyanın Merenre’ye ait olduğu konusunda görüş birliği vardır.
Pèpi II Piramidi : 6.Hanedanlık üyesi Neferkare Pepi II’nin (M.Ö.2278–2184) kompleksinde ayrıca Pepi II nin Kült Piramidi ve Kraliçe Piramitleri bulunmaktadır :
Kraliçe Neith Piramidi ve O’nun Kült Piramidi
Kraliçe Ipout II Piramidi ve O’nun Kült Piramidi
Kraliçe Wedjebten Piramidi ve O’nun Kült Piramidi
Ibi Piramidi : 8. Hanedanlık’tan Qakare Ibi’ye (M.Ö.2169-2167) aittir. Oldukça hasar görmüş ve günümüze çok az parçası gelmiştir.
Khendjer Piramidi : 2. Ara Dönem-13.Hanedanlık’tan Khendjer (M.Ö.1765) tarafından yaptırılmıştır. Orjinali 37,35 metre olan yapının bugün 1 metrelik kısmı ayaktadır. Yanında bir Kraliçe Piramidine sahiptir.
Ai I Piramidi : 13.Hanedanlık’tan Ai I’e ait olabilir.
Dahshur
Bent (Eğri) Piramidi : 4. Hanedanlık’tan Sneferu (M.Ö. 2613–2589) tarafından yaptırılmıştır.
İlk gerçek piramit formu Sneferu’nun inatçı denemeleriyle ortaya çıkmıştır. İlk deneme Meidum’da, basamak piramit olarak yapılmış ve basamak araları kireçtaşı ile doldurulmuştu. Ancak alt dolgunun zayıflığından çökmeler olmuş ve piramit terk edilmişti.
İkinci deneme olan bu piramit, zayıf bir tabana inşa edildiği için alt genişledikçe üst kısım içe doğru çökmüştür. İkinci bir teoriye göre de ilk denemenin başarısızlığından kaynaklanan moral bozukluğu ve inşaatı bir an önce bitirme isteği ile hacim azaltılmak istenmiş, açı düşürülmüştü. (Tabanda 52°, tepede 43,5°) Snferu’nun oğlu Cheops tahminen bu piramide müdahale etmiş ve mimariyi değiştirmişti. Çatlaklar için sedir ağacından destekler kullanılan bu piramit de terk edilmiştir.
Üçüncü denemede hedef başarılmış ve Kızıl Piramit inşa edilmiştir.
Bent Piramidinin Güney tarafındaki Kült Piramidi
Kızıl Piramit : 4. Hanedanlık’tan Sneferu (M.Ö. 2613–2589) döneminde yapılmış piramitlerin sonuncusu ve en başarılısıdır. Kırmızımsı-pembemsi kiraçtaşlarından dolayı bu adı almıştır. Yüksekliği 104 metredir ve 43°lik eğime sahiptir. 20 yılda tamamlana anıt-mezar olağanüstü bir estetik ve zariflikle Sneferu’nun ölümsüzlüğe ulaştığı son mekanı olur. Form olarak ilk gerçek piramittir.
Beyaz Piramit : 12.Hanedanlık’tan Nubkaure Amenemhat II’ ye (M.Ö. 1929–1895) aittir.
Kara Piramit : 12.Hanedanlık’tan Nimaatre Amenemhat III (M.Ö. 1860-1815) tarafından yaptırılmıştır.
Sanusret III Piramidi : 12.Hanedanlıktan Khakaure Senusret III (Sesostris III) (M.Ö. 1878–1860) tarafından yaptırılan komplekste ayrıca 7 adet Kraliçe-Prenses Piramidi vardır.
Menkauhor Piramidi : Jocelyn Berlandini’ye göre Lepsius’un 50 numaralı piramitidir. 5. Hanedanlık’tan Menkauhor Kaiu’ ya (M.Ö. 2422-2414) aittir.
Amenemhat IV Piramidi
Ameny Qemau Piramidi : 1957 yılında keşfedilmiştir. Orjinali 50 metre olan piramidin üst kısımları tamamen yok olmuştur.
Mazghuna
Bitmemiş Piramit-Güney Mazghuna : 12.Hanedanlık’tan Maakherure Amenemhat IV (M.Ö. 1815-1807) veya Sobekkare Sobekneferu’ ya (M.Ö. 1807-1803) ait oldukları önerilmektedir.
Kraliçe Sobekneferure Piramidi -Kuzey Mazghuna
Lisht
Amenemhat I Piramidi : 12. Hanedanlık’tan Sehetepibre Amenemhat I (M.Ö 1991–1962) tarafından yaptırılan piramidin antik adı “The Places of the Appearances of Amenemhat” dır.
Sanusret I Piramidi : Amenemhat I’in oğlu Kheperkare Senusret I (Sesostris I) (M.Ö. 1971-1926) tarafından yaptırılan komplekste ayrıca bir Kült Piramidi ve 9 adet Kraliçe Piramidi vardır. 61,5 metre yüksekliğindeki yapının 49° eğimi vardır. Kireçtaşı kaplamaları yok olan piramit bir tepe görünümündedir.
Kraliçe Neferu I Piramidi
Kraliçe Itakaiet Piramidi
Ve 7 adet Sahibi Bilinmeyen Piramit
Meidum
Sneferu Piramidi: 4. Hanedanlık’tan Sneferu (M.Ö. 2613–2589) döneminde inşa edilen üç piramitten biridir.Bir görüşe göre inşasına, Sneferu’nun babası Huni tarafından başlanmıştır. Ortaçağ Arap yazarlarının yedi basamaklı olduğunu söyledikleri piramidin bugün üç katı ayaktadır. Bu piramit “el-haram el-kaddab “, “False”, “Collapsed”, “Fake” gibi adlarla da anılmaktadır.
Kült Piramidi
Hawara
Amenemhat III Piramidi : 12.Hanedanlık’tan Nimaatre Amenemhat III (M.Ö. 1860-1815) piramidi El-Faiyum yakınlarındadır.
El-Lahun
Senusret II Piramidi : 12.Hanedanlık’tan Khakheperre Senusret II(Sesostris II) (M.Ö. 1897–1878) tarafından yaptırılmıştır ve yanında Kraliçe Piramidi vardır.
Zawiyet el-Meiyitin
Huni Piramidi : Minya’ya 7 km. uzaklıktaki yapı, Nil’in doğu kıyısındaki tek piramittir. Huni 3. Hanedan’ın son firavunudur.
Sinki
Huni Piramidi
Naqada
Huni Piramidi
El-Kuhla
Huni Piramidi
Edfu
Huni Piramidi
Elephantine
Huni Piramidi
Seilah
Sneferu Piramidi : El-Faiyum-Tamia’ya 14 km. uzaklıktadır.
Abydos
Ahmose I Piramidi : 18.Hanedanlık’tan Nebpehtire Ahmose I, (M.Ö. 1550-1525) yaptırdığı bu piramitte Hiksoslarla yapılan savaşları ve iki tekerlekli savaş arabalarını resmettirmiştir.
Kom Dara
Khui Piramidi : 1. Ara Dönem 9.Hanedanlık Heracleopolitan kral Khui’ye aittir.
Dra Abu el-Naga
Kraliçe Tetisheri Piramidi
Ahmose I veya Kamose Piramidi : 19.Hanedanın ilk firavunu Ahmose I’e ya da abisi Kamose’ye aittir.
Deir el-Bahari
Mentuhotep II’nin Teras Mezarı
Çok Bilen İyi Gezer
